UG Skąpe - skape.pl

Wieś Radoszyn położona jest w gminie Skąpe (województwo lubuskie), na południowo – zachodnim skraju historycznej ziemi świebodzińskiej, 10 km od Świebodzina, przy drodze na Krosno Odrzańskie. Materiały archeologiczne świadczą o istnieniu osadnictwa w tym rejonie już w okresie wczesnodziejowym. Miejscowość istniała niewątpliwie już w XI-XII wieku. Jednak w źródłach pisanych została udokumentowana dopiero w wieku XIII. Pierwsza wzmianka pochodzi z 1247r., gdy stanowiła ona własność klasztoru cysterek w Trzebnicy. W dobrach klasztornych Radoszyn znalazł się w roku 1223 bądź w latach następnych z nadania księcia Henryka Brodatego. Reforma przestrzenna przeprowadzona została przez klasztor połączyła luźno rozrzucone pojedyncze gospodarstwa rolne w zwartą wieś, założoną na planie owlanicy (zabudowania rozmieszczone wzdłuż głównej drogi i wokół centralnie położonego placu).

Prawdopodobnie niedługo po założeniu Radoszyna powstał kościół parafialny (obecnie pod wezwaniem św. Jadwigi), wzmiankowany w 1267 roku i podlegający diecezji poznańskiej. Musiał być budowlą drewnianą, bo brak po nim śladu, a na jego miejscu wzniesiono w końcu XV wieku obecny murowany, późnogotycki, niewątpliwie najcenniejszy zabytek architektury w gminie. Wewnątrz znajduje się ołtarz-tryptyk z końca XV wieku a także dwa XVII-wieczne obrazy. Ołtarz wykonany został przez warsztat dolnośląski kręgu tzw. Mistrza Lubińskich Figur oraz Carla Johenna Krachwitza. W okresie reformacji (1535–1654) świątynię przejęli luteranie, a katolikom zwrócona została w 1654 roku. Parafia znalazła się pod władzą kurii wrocławskiej i aż do roku 1945 był samodzielną placówką duszpasterską (obecnie filia parafii Skąpe). Wiadomo, że w czasie wizytacji w drugiej połowie XVII wieku kościół posiadał rolę i łąkę, a plebania (proboszcz) uposażona była w łan roli, łąki, meszne (opłaty za odprawianie mszy św.) i stołowe (opłaty na utrzymanie proboszcza). Ta część mieszkańców, która nie wróciła do katolicyzmu, nie miała własnego kościoła aż do roku 1802, kiedy wybudowali sobie zbór, obok świątyni katolickiej. Obie budowle usytuowane są na placu wiejskim.

Mieszkańcy żyli głównie z uprawy zbóż (w miejscowości znajdowały się wiatraki), a od XVII wieku również winnej latorośli. Zawieruchy wojenne nie omijały wsi, która ucierpiała w wyniku wojny trzydziestoletniej (1618–1648), północnej (1700–1721) i siedmioletniej (1756–1763). W 1810 roku dobra klasztorne, w tym także Radoszyn, zostały upaństwowione przez rząd pruski, a cztery lata później zostały kupione przez hrabiego Friedricha Boguslawa von Tauentzien. Kolejnymi właścicielami miejscowości została rodzina Hartmannów. Z rozpoczęciem panowania pruskiego (od 1741 r.) zaczął się dla katolików okres nietolerancji ze strony państwa i ewangelików, a nawet czas prześladowań. Nowi ewangeliccy właściciele majątków, którzy pojawili się w miejsce cysterek z Trzebnicy, rościli sobie prawo, m.in do zatwierdzania uchwał Rady Parafialnej w sprawach majątkowych, czy prawo prezentacji nowego proboszcza. Sytuacja zaczęła się normować dopiero po wejściu w życie "Umowy regulującej majętność między katolikami i ewangelikami" z 1833 r.

W latach 1856–1859 nastąpiło oddzielenie i uniezależnienie się dóbr chłopskich od własności Hartmannów. Dawny plan wsi z XIII wieku został zachowany, jednak plac wiejski, niegdyś wolny, został stopniowo wypełniony domami. Zwarta murowana zabudowa, w przeważającej części pochodzi z 2 połowy XIX wieku. Na początku XX wieku powstały w Radoszynie dwa folwarki i dwór Hartmannów.  

 

Informacje zaczerpnięte ze strony www.gimradoszyn.skape.pl.